Tybet – przygotowania do podróży
Choroba wysokościowa w Tybecie
Podróż do Tybetu może być fizycznie wyczerpująca. Dlatego każdy powinien zasięgnąć porady u swojego lekarza rodzinnego i (o ile to konieczne) zaopatrzyć się w leki przeciwko chorobie wysokościowej. Osobom cierpiącym na choroby przewlekłe (nadciśnienie, cukrzyca itp.) odradzamy podróż do Tybetu. Osoby zdrowe, które na krótko przed podróżą przeziębią się, powinny także zrezygnować z podróży. Zalecane jest wykupienie ubezpieczenia kosztów anulacji!
Położony średnio na wysokości 4000-5000 metrów Tybet jest najwyższym regionem na świecie i można się o tym przekonać na własnej skórze zaraz po przyjeździe. Dlatego (nie tylko ze względu na piękne widoki!) warto przyjechać do Tybetu koleją – pozwoli to powoli przyzwyczaić się do dużych wysokości. W pociągu z Pekinu do Lhasy do dyspozycji są zawsze butelki z tlenem, można więc od razu uzyskać pierwszą pomoc.
Objawy choroby wysokościowej (bóle i zawroty głowy, nudności, utrata apetytu, duszności i trudności z zasypianiem) pojawiają się zwykle na wysokości około 2500 m, jednak wrażliwe osoby odczuwają je nawet poniżej 1500 m. Przyczyną choroby wysokościowej jest niższe ciśnienie oraz zbyt mała ilość tlenu – od około 3000 m zawartość tlenu w powietrzu często nie przekracza 50% poziomu terenów nizinnych! Większość ludzi przyzwyczaja się do wysokości po dwóch dniach i wtedy znikają u nich objawy choroby wysokościowej.
Aby uniknąć objawów, należy pić dużo płynów (osobom dorosłym zaleca się 4 litry dziennie!), zrezygnować z kawy i alkoholu oraz środków przeciwbólowych i nasennych, a także zwiększyć w diecie ilość węglowodanów, na których trawienie organizm potrzebuje mniej tlenu. Już podczas podróży pociągiem do Lhasy, a szczególnie po przybyciu i podczas dalszej podróży po Tybecie zaleca się chodzić powoli i unikać wysiłku. Aby szybko zredukować objawy, możliwe jest skorzystanie z butli tlenowej. Butle są dostępne zarówno w hotelach i pociągu do Lhasy, jak i podczas wypraw poza stolicę Tybetu.
Kaszel i wymioty, utrata przytomności, a nawet śpiączka świadczą o stanie zagrożenia życia – zaleca się natychmiastowe zejście na niższe partie górskie i sztuczne dotlenienie za pomocą butli tlenowej!
Sprawę choroby wysokościowej należy traktować poważnie. Może ona dotyczyć zarówno doświadczonych wspinaczy wysokogórskich, jak i zwykłych podróżników, którzy udają się do Tybetu na wakacje.
Jeśli podczas podróży wystąpią problemy zdrowotne, należy natychmiast poinformować o tym przewodnika. Niektóre objawy mogą wydawać się nieszkodliwe, ale w rzeczywistości mogą wskazywać na stan zagrażający życiu. Lokalni przewodnicy mają w kwestii objawów duże doświadczenie i mogą pomóc lub zaprowadzić do lekarza.
Zasady wjazdu do Tybetu
Tybet jest regionem autonomicznym i założoną w 1965 roku jednostką administracyjną Chin. Przy składaniu podania o wizę do Chin nie należy wspominać o Tybecie jako celu podróży. Wystawimy specjalne potwierdzenie rezerwacji dla konsulatu, które nie obejmuje Tybetu i poinformujemy Państwa, jaką trasę należy podać we wniosku wizowym. Sama wiza do Chin nie jest jednak wystarczająca. Wjazd do Tybetu jest możliwy po uzyskaniu dodatkowo specjalnego zezwolenia (Tibet Travel Permit) wydawanego przez władze chińskie po wykupieniu zorganizowanej wycieczki, w tym zakwaterowania, lokalnego przewodnika, dojazdu i powrotu oraz transportu wewnątrz Tybetu. Zezwolenie na wjazd jest wliczone w ceny naszych wycieczek objazdowych po Tybecie. W celu jego uzyskania należy dostarczyć władzom chińskim kopię paszportu i wizy chińskiej oraz podać swój zawód. Tym sposobem uzyskanie zezwolenia dla dziennikarzy, reporterów, pisarzy czy policjantów jest bardzo trudne.
Jeżeli przyjeżdżają Państwo do Tybetu koleją, oryginał zezwolenia otrzymuje lokalny przewodnik w Lhasie. Skan zezwolenia jest wysyłany do Państwa mailem. Już podczas odbierania biletów kolejowych do Lhasy w Pekinie należy przedstawić w okienku kasy wydrukowane zezwolenie. Pokazanie go na telefonie nie jest wystarczające. Uwaga – skan zezwolenia otrzymają Państwo stosunkowo późno, bo zaledwie na 3-5 dni przed przyjazdem do Lhasy. Dlatego wskazane jest odpowiednio wczesne zastanowienie się, gdzie będą Państwo wówczas przebywać i gdzie będzie można wydrukować dokument.
Z reguły wszystkie dobre hotele drukują zezwolenia dla swoich gości – zezwolenie jest wysyłane przez nasze biuro partnerskie np. do Państwa hotelu w Pekinie, a hotel wydaje Państwu w okienku recepcji.
Zezwolenie jest sprawdzane zarówno podczas wsiadania do pociągu, jak i w trakcie podróży, a także po przybyciu do stacji Golmud późnym wieczorem. Żeby turysta mógł opuścić pociąg w Lhasie, przewodnik odbierający go z dworca kolejowego musi przedstawić oryginalne zezwolenie.
Uwaga – jeśli lecą Państwo do Lhasy, konieczne jest zabranie oryginału zezwolenia ze sobą do samolotu! W tym wypadku polecamy wykupić lot przez Xi’an lub Pekin, gdzie stacjonują nasze biura partnerskie, w których można odebrać oryginalny dokument. Za dodatkową opłatą 20 € możliwa jest również dostawa do Państwa hotelu.
Odbiór biletów kolejowych do Tybetu w Pekinie
Podczas odbioru biletów w kasie pekińskiego Dworca Zachodniego (Beijing West Railway Station) należy podać kod rezerwacji i okazać oryginały paszportów i kopię zezwolenia. Przed odjazdem pociągu należy przedstawić bilety oraz (ponownie) zezwolenie.
Warunki podróżowania po Tybecie
Przed podróżą do Tybetu należy wziąć pod uwagę, że jest to jeden z najsłabiej rozwiniętych gospodarczo obszarów Chin, gdzie dostrzegalny jest także brak nowoczesnej edukacji. Liczba lokalnych angielskojęzycznych przewodników jest zatem ograniczona. Nasi przewodnicy i kierowcy są zawsze Tybetańczykami, którzy są profesjonalnie przeszkoleni i najlepiej znają lokalne warunki.
Charakterystyczna dla sytuacji w Tybecie jest również słaba lub brakująca infrastruktura turystyczna oraz brak obiektów noclegowych wysokiej kategorii. Należy przyjąć, że 3* hotel w Tybecie nie jest odpowiednikiem 3* hotelu w Polsce. Przeciwnie, należy raczej oczekiwać skromnych warunków w kwaterach i hotelach. Pokoje zamawianych przez nas hoteli tybetańskich są zwykle wyposażone w toaletę z prysznicem. Ze względu na ochronę środowiska niektóre hotele nie zapewniają jednak środków czystości, takich jak mydło, szczoteczka i pasta do zębów lub nawet ręcznik.
Podczas noclegu w namiocie w Everest Base Camp wszyscy podróżni korzystają z publicznej toalety, a warunki są bardzo skromne – nie ma prysznica ani ciepłej wody, nie ma też praktycznie żadnych środków czystości. Dlatego należy wziąć ze sobą ręcznik i mydło. Zalecane są ręczniki z mikrofibry, ponieważ są bardzo chłonne, a przy tym bardzo lekkie i małe, dzięki czemu są najlepsze w podróży. Do spania obóz oferuje tylko zwykłe kołdry i koce. Wieczorem w namiocie rozpalany jest piec. Większość podróżnych jest na takie warunki przygotowana i nie ma z nimi problemu, tym bardziej, że spędza tam zwykle tylko jedną noc, a wspaniałe widoki wynagradzają kiepskie warunki noclegu. Możliwe jest jednak wynajęcie śpiwora jeszcze w Lhasie. Cena wynosi 10 USD od osoby. Chęć wypożyczenia śpiwora należy zgłosić przewodnikowi i opłacić na miejscu – niezwłocznie po przyjeździe do Lhasy. W obozowisku nie będzie już możliwości wynajęcia śpiworów, dlatego tak ważne jest, żeby zostały zabrane z Lhasy.
Wyposażenie wagonów w pociągu do Lhasy
Kolej Tybetańska jest najwyżej położoną koleją na świecie – nowa trasa została przeprowadzona w 90% na wysokości około 4.000 m n.p.m. Najwyższy punkt trasy (przełęcz Tanggu) leży na wysokości 5.072 m n.p.m. Dlatego do transportu wykorzystywane są tutaj odpowiednie pociągi, które mogą stawić czoła wymaganiom terenu. Wagony są bardzo wygodne i nowoczesne, wyposażone w klimatyzację, system kompresji, wysokościomierz i natlenienie. Ponadto na pokładzie znajduje się opieka medyczna. Poza tymi udogodnieniami wyposażenie jest bardzo podobne do pociągów transsyberyjskich. Każdy wagon posiada dwie toalety oraz pomieszczenie z umywalkami i lustrami, nie ma jednak ciepłej wody do mycia.
Wysoka cena wycieczek do Tybetu
Wycieczki do Tybetu, a szczególnie te do granicy z Nepalem lub w inne odległe od Lhasy miejsca, wymagają uzyskania od władz chińskich dodatkowych dokumentów – procedura jest bardzo czasochłonna i kosztowna, a warunkiem jest spełnienie licznych wymagań przez naszych przewodników lokalnych. Ze względu na skomplikowane przygotowania do podróży i wysokie koszta transportu cena wycieczki do Tybetu jest stosunkowo wysoka. Odległość z Lhasy do granicy z Nepalem wynosi 1800 km. Koszty transportu są tutaj zatem znaczące. Oprócz standardowych składników cen takich jak zakwaterowanie, transport, czy obsługa kierowcy i przewodnika, w ceny naszych wycieczek są wliczone wszystkie zezwolenia i dokumenty, lekarstwa, zestawy tlenowe i jedna butelka wody dziennie dla każdego pasażera. Przewodnicy są odpowiednio szkoleni, aby mogli troszczyć się o dobre samopoczucie zagranicznych turystów, którzy nie są przyzwyczajeni do alpejskiego klimatu.
Pogoda w Tybecie – najlepszy okres na podróż do Tybetu
Najlepszymi miesiącami na podróż do Tybetu są czerwiec i wrzesień. Na okres od maja do września przypada 90% rocznych opadów, jednak zwykle deszcz pada w nocy, co pozwala cieszyć się błękitnym niebem w ciągu dnia. Odradzamy podróż w lipcu i sierpniu, gdyż na te dwa miesiące przypada zdecydowana większość opadów rocznych, istnieje wtedy duże ryzyko osuwisk, nieprzejezdnych dróg, gwałtownych prądów rzecznych i podmywania dróg przez rwące strumienie.
Nawet jeśli od maja do września jest w ciągu dnia stosunkowo ciepło, wieczorem i w nocy temperatura gwałtownie spada. Dlatego długie spodnie i długi rękaw zaleca się także latem – szczególnie jeśli odwiedza się świątynie, gdzie jest dużo chłodniej niż na zewnątrz. Długie ubranie chroni również przed intensywnym promieniowaniem słonecznym.
Lhasa i Pekin – średnie temperatury:
Lhasa | Pekin | |
styczeń | -10 | -3 |
luty | -7 | -1 |
marzec | -3 | 6 |
kwiecień | 1 | 14 |
maj | 5 | 20 |
czerwiec | 9 | 24 |
lipiec | 10 | 26 |
sierpień | 9 | 25 |
wrzesień | 8 | 20 |
październik | 1 | 14 |
listopad | -5 | 5 |
grudzień | -9 | -1 |
Porażenie słoneczne w Tybecie
W Tybecie słońce świeci praktycznie przez cały rok (średnio przez 8 godzin dziennie!). Zimą jest jeszcze bardziej obecne niż latem – średnio przez 10 godzin dziennie. W Tybecie intensywność promieniowania słonecznego jest bardzo wysoka, z czego wielu turystów nie zdaje sobie sprawy. Zwłaszcza wiosną i jesienią należy ostrożnie wystawiać się na słońce. Udar słoneczny powoduje podobne objawy do choroby wysokościowej: ból i zawroty głowy, nudności.
Różnica czasu w Tybecie
W Pekinie i w Tybecie jest 7 godzin później niż w Polsce. Jeśli zamierzają Państwo polecieć do Pekinu i tego samego dnia wsiąść do pociągu do Lhasy, polecamy lądowanie w Pekinie wcześnie rano i wykupienie pokoju hotelowego na cały dzień – do odjazdu pociągu do Lhasy. Większość hoteli żąda wówczas 150% ceny pokoju, jeśli wymeldowanie nastąpi do godz. 18.00. W cenie takiego pokoju jest wówczas jedno śniadanie.
Pieniądze i waluta w Tybecie
Ilość gotówki na wyżywienie i pamiątki podczas całej wyprawy zależy od Państwa zwyczajów podróżniczych i możliwości finansowych. Należy przygotować się na podobne wydatki, jak podczas podróży objazdowej po Polsce. Na dodatkowe wyżywienie (obiady i kolacje) oraz pamiątki wystarcza zwykle 20-30 USD dziennie od osoby.
Na wszelki wypadek polecamy zabrać ze sobą dodatkową pulę na tzw. wszelki wypadek, bez zamiaru jej wydania: 200-300 $ od osoby w gotówce . Polecamy też zabrać przynajmniej jedną kartę płatniczą lub kredytową od osoby.
W Tybecie obowiązuje chiński juan (2 CNY = około 1 PLN). Środki pieniężne w USD lub EUR zazwyczaj nie są akceptowane. Powinni Państwo zatem mieć przy sobie chińską walutę. Nie zaleca się kupowania juanów przed podróżą, ponieważ kurs wymiany na miejscu jest znacznie korzystniejszy. Euro lub dolary można łatwo wymienić w kantorze lub w banku. Czasami wymagany jest paszport. Wygodne jest również pobranie lokalnej waluty kartą debetową lub kredytową z bankomatu (opłata zależy od banku i wynosi około 4 €). Jednak nie wszystkie karty są akceptowane przez bankomaty w Chinach.
Uwaga: zdarza się, że bankomaty w Chinach wydają fałszywe pieniądze, o czym można się zwykle przekonać dopiero podczas pierwszych zakupów. Gwarancji nie ma nawet w bankomatach największych chińskich banków. Dlatego wskazane jest zabranie wystarczającej ilości gotówki w EUR lub USD i wymiana w banku przy kasie.
Karty kredytowe są akceptowane tylko w hotelach i dużych sklepach w Lhasie. Większość restauracji i sklepów akceptuje tylko gotówkę.
Dojazd na dworzec kolejowy w Pekinie
Pociągi do Tybetu odjeżdżają z Dworca Zachodniego w Pekinie (Beijing West Railway Station). Jeśli nie zamówili Państwo transferu, na dworzec można dojechać taksówką lub metrem.
Dojazd metrem z dworca głównego Beijing Railway Station, na który przyjeżdżają pociągi z Ułan Bator: linią metra 2 należy dojechać do czwartej stacji Xuan Wu Men i przesiąść się w linię 4. Linią 4 przejechać jeden przystanek i przesiąść się na stacji Cai Shi Kou w linię 7. Czwartym przystankiem będzie już Dworzec Zachodni (Beijing West). Na całość potrzeba około 40 minut – tyle samo potrzebują kierowcy taksówek, u których za przejazd trzeba zapłacić minimum 40 CNY.
Z lotniska dojazd jest możliwy bezpośrednim autobusem nr 7. Przejazd trwa około dwóch godzin i kosztuje 30 CNY. Taksówkarze potrzebują około 1-1,5 godziny – w zależności od natężenia ruchu i wymagają około 150-200 CNY.
Przed odjazdem pociągu
Przed wejściem na peron przeprowadzana jest kontrola bagażu, biletów i pasażerów. Informacje o pociągu są podawane na dużej tablicy w hali głównej oraz przez głośnik, jednak tylko w języku chińskim. Zalecamy stawienie się na peronie na 30 minut przed odjazdem. Wtedy dopiero możliwe jest zajmowanie miejsc w pociągu. Uwaga – drzwi są zamykane na 5 minut przed odjazdem!
Wyżywienie podczas wycieczki po Tybecie
Możliwe jest zamówienie posiłków wegetariańskich w Tybecie: wegetariańskiej kolacji powitalnej oraz wegetariańskich śniadań w hotelach. Należy je jednak zarezerwować odpowiednio wcześnie.
Wycieczki poza Lhasę wiążą się z ograniczeniami prędkości i wieloma kontrolami. Obiady i kolacje mogą zatem być nieco spóźnione. Polecamy zabrać ze sobą w trasę zakupione wcześniej przekąski.
W pociągu do Lhasy dostępny jest wagon restauracyjny. Jest on jednak bardzo drogi, a jakość jedzenia nie zawsze odpowiada wygórowanej cenie. Gotująca woda do picia jest dostępna w wagonie bezpłatnie przez całą dobę. Podczas postojów można wysiąść z pociągu i zakupić na peronie podstawowe produkty spożywcze, takie jak chleb, herbatniki i zupki typu instant. Sklepy z większym wyborem produktów są w budynku dworca, jednak nie wolno Państwu opuścić peronu. Pociąg zatrzymuje się zaledwie na kilka-kilkanaście minut na każdej stacji. Jeżeli przegapią Państwo odjazd pociągu, będzie to duży problem. Poniżej przygotowaliśmy skrócony rozkład jazdy obowiązujący w roku 2019, który ma służyć wyłącznie Państwa orientacji (zmiany są możliwe!):
Beijing West | 20:00 | min | |
Shijiazhuang North | 22:33 | 22:37 | 4 |
Taiyuan | 00:19 | 00:25 | 6 |
Zhongwei | 07:05 | 07:16 | 11 |
Lanzhou | 12:17 | 12:32 | 15 |
Xi’ning | 15:01 | 15:21 | 20 |
Delingha | 19:23 | 19:25 | 2 |
Golmud | 22:10 | 22:35 | 25 |
Naqu | 08:41 | 08:48 | 7 |
Lhasa | 12:26 |
Przepisy i zwyczaje tybetańskie
Polecamy przestrzegać przepisów i szanować obowiązujące w Tybecie zwyczaje. Propozycje rozmów z mediami należy kategorycznie odrzucić. Polecamy też unikać dyskusji i pytań dotyczących poglądów politycznych lub innych drażliwych tematów, takich jak religia, konsumpcja mięsa czy małżeństwo. Używanie banerów, sloganów i innych świadectw odmieniającego światopoglądu może zostać odebrane jako atak i odpowiednio potraktowane.
Zasadniczo zagraniczni turyści nie mogą poruszać się po Tybecie na własną rękę. W czasie wolnym można wprawdzie samodzielnie spacerować po Lhasie, należy jednak uprzednio uzgodnić z przewodnikiem trasę i mieć na uwadze, że jest się stale obserwowanym. Dlatego nie polecamy zbaczać z uzgodnionej wcześniej z przewodnikiem trasy, gdyż może to niepotrzebne wzbudzić podejrzliwość.
Świątynie można odwiedzać wyłącznie po uzyskaniu pozwolenia i bez okrycia głowy, w długim ubraniu. Szorty i krótkie spódnice są nie na miejscu. W większości świątyń fotografowanie jest zabronione. W pozostałych często pobierana jest opłata za robienie zdjęć i filmów. Wielu Tybetańczyków uważa, że zdjęcie może zaszkodzić ludzkiej duszy. Dlatego nie należy robić zdjęć ani nagrywać filmów z tubylcami bez ich pozwolenia. Nie wolno fotografować obiektów strategicznych, takich jak przejścia graniczne, stacje kolejowe, lotniska, budynki wojskowe itp.
Tybetańskie flagi modlitewne
Flagi modlitewne mają w buddyzmie tybetańskim długą tradycję i są ważną częścią wiary. Nie są jednak odzwierciedleniem życzeń jednostki, lecz pragnienia pokoju, mądrości i szczęścia dla całego świata. Flagi są zwykle zawieszane na wietrze, co ma służyć rozprzestrzenianiu się modlitwy na całym świecie. Warunki klimatyczne odciskają oczywiście swoje piętno na rozwieszonych w ten sposób flagach, jednak dla Tybetańczyków jest to pozytywny efekt, gdyż oznacza, że wiatr przekazał ich modlitwy dalej. Starych zniszczonych flag nie można wyrzucać – należy je spalić i zastąpić nowymi.
Kolory flag i ich kolejność nie są przypadkowe. Tradycyjnie używa się niebieskich, białych, czerwonych, zielonych i żółtych, przy czym każdy kolor ma inne znaczenie. Kolor niebieski oznacza niebo, biały powietrze, czerwony ogień, zielony wodę, a żółty ziemię. Te pięć elementów składa się na równowagę, dzięki której możliwe jest wyleczenie chorób i długie szczęśliwe życie.
Bezpieczeństwo w Tybecie
W pociągu do Lhasy na jeden wagon przypada jeden konduktor. 4-osobowe przedziały klasy Soft Sleeper są zamykane od wewnątrz. Przedziały 6-osobowe klasy Hard Sleeper są natomiast otwarte. Dostęp do wagonów mają wyłącznie osoby legitymujące się ważnym biletem na przejazd. Mimo to należy uważać na rzeczy osobiste i nie zostawiać dokumentów i pieniędzy w przedziale bez nadzoru (np. przy wyjściu do toalety lub wagonu restauracyjnego). W szczególności należy nie spuszczać z oka bagażu podczas dojazdu pociągu do stacji pośrednich i stacji końcowej, a także podczas postojów na stacjach. Należy kierować się zdrowym rozsądkiem i przestrzegać elementarnych zasad bezpieczeństwa.
W wypadku choroby lub innego problemu należy niezwłocznie powiadomić konduktora, który może pomóc lub wezwać lekarza. Polecamy jednak zabrać ze sobą podręczną apteczkę.
Uwaga – w Tybecie, w tym także w Lhasie jest ogromna liczba bezpańskich psów. Ze względu na ryzyko przenoszenia wścieklizny polecamy trzymać się od nich z daleka.
Zakupy w Tybecie
Najsłynniejszy tybetański bazar z pamiątkami znajduje się w Lhasie przy ulicy Barkhor, tuż obok świątyni Jokhang. Rynek słynie z bogatej oferty artykułów. Sprzęt przydatny w podróży w bardziej odległe obszary można zakupić w Domu Towarowym Lhasa Department Store – największym sklepie tybetańskiej stolicy. Można tam znaleźć praktycznie wszystko – od pamiątek po przedmioty codziennego użytku. Sklepów nie brakuje także przy ulicy Beijing Street. W całym mieście jest poza tym wiele małych supermarketów.
Telefon i internet w Tybecie
Sieć komórkowa w Tybecie jest dość dobrze rozwinięta i dostępna we wszystkich większych miastach za pośrednictwem chińskich operatorów. Także w mniejszych miastach położonych wzdłuż największych dróg i tras kolejowych nie ma zwykle problemów z zasięgiem. Jest on dostępny nawet powyżej bazy przy Mount Everest, jednak tam telefon nie zawsze działa poprawnie ze względu na warunki atmosferyczne.
W Lhasie jest dużo budek telefonicznych, z których można korzystać dzwoniąc na numery stacjonarne w Chinach/Tybecie. Czasem warto zaopatrzyć się na miejscu w kartę SIM, która może być aktywowana również na połączenia międzynarodowe. Jest to jednak opłacalne tylko wtedy, gdy rozmowy telefoniczne planuje się codziennie. Jeżeli z telefonu komórkowego mają Państwo zamiar korzystać sporadycznie lub w nagłych wypadkach, wówczas karta SIM jest zbyteczna.
Kafejek internetowych jest na pęczki w największych miastach. Duże hotele w Lhasie oferują również bezpłatny bezprzewodowy dostęp do internetu. WiFi nie jest jednak dostępne w małych miasteczkach, ani w pociągu. Niektóre strony www, a w związku z tym także i niektóre skrzynki e-mail są w Chinach blokowane, co wiąże się z brakiem dostępu do nich w trakcie pobytu w Chinach. Zwykle blokowany jest adres gmail.com.
Gniazdka elektryczne w Tybecie
Podłączenie europejskich urządzeń elektrycznych do prądu może być w Tybecie problematyczne. Zwłaszcza w mniejszych pensjonatach nie zawsze są dostępne odpowiednie gniazdka. Dlatego zaleca się adapter podróżny, który można zakupić także dopiero w Lhasie.
Napiwek w Tybecie
Tybetańscy taksówkarze i kelnerzy nie oczekują napiwku. Z kolei w branży turystycznej oczekiwanie napiwku ze strony przewodników i kierowców zwiększa się z roku na rok, jest jednak nadal dużo skromniejsze niż w Pekinie. W wypadku grup przyjęte jest zwyczajowo 10 juanów od osoby (około 1 €) dla lokalnego przewodnika i 5 juanów dla kierowcy. Podróżni indywidualni mogą przewidzieć jednorazowo 100 juanów dla przewodnika i 50 juanów dla kierowcy, oczywiście tylko wtedy, gdy byli zadowoleni z ich usług.
Znajomość języków obcych w Tybecie
Uwaga – w zasadzie 100% taksówkarzy w Pekinie nie mówi ani słowa po angielsku. Dlatego zalecane jest pokazanie chińskiemu kierowcy taksówki nazwy i adresu hotelu lub stacji kolejowej w języku chińskim na telefonie lub na kartce papieru.
Wycieczki do Tybetu
Zapraszamy!